Michał Lenarciński Królewski „Ubu Rex”, „Wiadomości Dnia” nr 219 z dn. 10 listopada 1993

„Ubu Rex – najnowsze dzieło operowe Krzysztofa Pendereckiego doczekało się polskiej prapremiery i już w pierwszym zdaniu chciałbym pogratulować realizatorom spektaklu, którzy do znakomitego utworu muzycznego potrafili wykreować równie wspaniały i niezwykły co świat dźwięków – świat obrazów.

Przyznam, że na przedstawienie szedłem „z duszą na ramieniu”: niewiarygodnie trudna partytura, debiutujący w operze reżyser, zbyt krótki czas przygotowań – nie wróżyły najlepiej. Tymczasem okazało się, że w Wielkim powstało widowisko wybitne i to pod każdym względem.

Muzycznie przez Antoniego Wicherka zinterpretowane błyskotliwie, z ogromną dozą humoru, a przy tym bardzo starannie i, że tak powiem – czytelnie.

Reżyseria Lecha Majewskiego w każdym dźwięku, pauzie, znaku muzycznym znajdowała pełne uzasadnienie. Nie zdarzyło się nic przypadkowego: każda postać tworzyła jednorodną całość złożoną z nut, gestów, charakteru. Franciszek Starowieyski – autor scenografii – zaklął surrealistyczne obrazy partytury w świecie absurdu, ironii, niesamowitości. No i artyści. Wbrew obiegowej opinii, że w operze śpiewacy skupiają się tylko na muzyce, zapominając o grze aktorskiej, stworzyli nie tylko wokalne, ale i aktorskie właśnie kreacje. Rewelacyjną Ubicą była Vita Nikołajenko, wspaniałym jej partnerem, tytułowym Królem Ubu – Andrzej Kostrzewski. Oboje pokazali chamskie charaktery, prymitywne instynkty, doskonale odnajdując się w konwencji buffo, w ramach której reżyser pozwalał sobie na „wycieczki” szekspirowskie: Ubu nieodparcie kojarzył mi się z Ryszardem III, jego małżonka z Lady Makbet.

Postać na miarę heroiny teatru dramatycznego i operowego stworzyła Ewa Karaśkiewicz (Pile). Występująca w wielu scenach zespołowych dosłownie przykuwała wzrok i słuch swą interpretacją. Takiej wspaniałej roli na scenie Teatru Wielkiego jeszcze nie było. Słowa uznania i podziwu należą się także Krystynie Rorbach (Królowa Rosamunda), która (wystąpiła z niemal gołym biustem) nie zwracając uwagi na „upiorność” swej postaci snuła się po scenie niczym artystka „Bieriozek” wyśpiewując karkołomną partię z wrodzoną sobie perfekcją.

Ubu Rex – najwybitniejsze przedstawienie łódzkiego TW (takiej realizacji nie widzieliśmy tu od przynajmniej czterech lat) ma tylko jedną wadę, nie zawinioną zresztą przez twórców spektaklu: wykonywane jest w oryginalnej, czyli niemieckiej wersji językowej. Penderecki i Jarocki (autorzy libretta) nie przetłumaczyli go jeszcze na język polski. Jestem przekonany, że gdy to się wreszcie stanie, Ubu Rex osiągnie o wiele wyższe wpływy kasowe niż Grek Zorba. Opera, będąca pastiszem rossiniowskiego stylu, nie może się nie podobać. Tak doskonałej zabawy, a jednocześnie tak wielkiej satysfakcji, nie dostarczy żadna, nawet najlepsza farsa ani wybitny dramat. Ubu Rex w łódzkim wykonaniu powinien zdobyć nie tylko Europę, ale i świat. Jeśli tak się nie stanie, to powtórzę za Kantorem: „Niech sczezną artyści”.”